Een gebouw heeft een energiesysteem, een wijk heeft een energiesysteem en ook landen hebben - met elkaar verbonden - energiesystemen. Vraag, aanbod, transport en opslag van verschillende energievormen zijn op verschillende manieren met elkaar verbonden. Om klimaatneutraal te zijn, moeten die systemen efficiënter worden (energiebesparing) en overgaan op hernieuwbare (duurzame) energievormen. Zoals wind, zon, warmte uit de omgeving en biomassa. 

Er moet rekening gehouden worden met de verknoping van het energiesysteem met de inrichting van de maatschappij, de economie en de geopolitieke verhoudingen. Daarom kent het team een brede samenstelling waarin systeemtechnische, economische, bestuurs- en transitiekundige, en sociaalwetenschappelijke kennis vertegenwoordigd is. 

Er gebeurt al heel veel. Van emissiereductieplannen tot en met verschillende energieplannen:

• Wind op zee (inclusief extra opgave)
• Nationale Laadinfrastructuur (NAL)
• Cluster Energie Strategieën (CES)
• Regionale Energie Strategieën (RES)
• Transitievisie Warmte (TVW)
• Plannen voor de infrastructuurontwikkeling van de netbeheerders 
• Meerjarenprogramma Infrastructuur Energie en Klimaat (MIEK) 

De energietransitie is de overgang van het huidige energiesysteem, dat voornamelijk draait op fossiele brandstoffen, naar een klimaatneutraal energiesysteem dat gebruik maakt van hernieuwbare energiebronnen.

Een nieuw wereldwijd klimaatneutraal energiesysteem is nodig om de klimaatveranderingen te beperken. Het huidige energiesysteem is niet duurzaam en draagt bij aan een klimaatopwarming voorbij 1,5 tot 2 graden. Dit leidt tot biodiversiteitsverlies en zeespiegelstijging. Een rechtvaardig, robuust en duurzaam energiesysteem levert ook aanzienlijke voordelen op:  een schoner, stiller en groener Nederland. 

Klimaatneutraliteit in 2050 betekent dat we zo vroeg mogelijk, in de periode 2040-2045, een klimaatneutraal energiesysteem hebben. Dat betekent geen netto uitstoot meer uit het electriciteitssysteem per 2035. 

De Inwonerraad Energie is een groep inwoners uit Nederland , die op representativiteit is geselecteerd. Op basis van deze representativiteit is de groep door het expertteam gevraagd om op basis van gedeelde waarden (groene waarden, zelfwaarden, genietwaarden en medemenselijke waarden) tot concrete adviezen te komen met betrekking tot de randvoorwaarden voor het energiesysteem van de toekomst.  Deze adviezen zijn opgesteld aan de hand van discussies tussen de inwoners tijdens vier bijeenkomsten. 

Het expertteam ziet een belangrijke rol voor burgerparticipatie bij de energietransitie. Daarom heeft het expertteam besloten om een inwonerraad te organiseren voor meer inzicht. Het eerste doel daarbij was gericht op de randvoorwaarden die mensen belangrijk vinden bij het realiseren van de energietransitie. Het tweede doel was om inzicht te verwerven in de kansen en beperkingen van burgerparticipatie als middel voor burgerbetrokkenheid in de energietransitie. De Inwonerraad Energie heeft geleid tot concrete adviezen over het energiesysteem van de toekomst. De adviezen, werkwijze en ervaringen van de deelnemers worden vanaf 12 april 2023 op de website van het expertteam gepubliceerd. 

Nederland heeft als doel in 2050 klimaatneutraal te zijn. De minister voor Klimaat en Energie heeft het Expertteam Energiesysteem 2050 de opdracht gegeven in kaart te brengen welke transities daarvoor nodig zijn in het energiesysteem. Het expertteam stelt hiervoor een Outlook (vooruitblik) op, die op 12 april 2023 aan minister Jetten zal worden overhandigd. 

Voor de Outlook onderzoekt het expertteam welke mogelijkheden er zijn om het energiesysteem klimaatneutraal te maken.  Daarbij kijkt ze ook naar de keuzes die daar nu al voor gemaakt moeten worden, wat er nodig is in de transitiefase voor de realisatie van dit duurzame energiesysteem en hoe de samenleving hierbij betrokken moet en/of kan worden.

Nederland zit namelijk middenin de energietransitie (de overgang van fossiele brandstoffen naar duurzaam opgewekte energie). Woningen, bedrijven en voertuigen verduurzamen. Gas- en kolengebruik neemt af. Opwekken van energie uit wind, zon en biologische reststoffen neemt toe. Hierdoor verandert er veel en snel in ons energiesysteem. Ons huidige energiesysteem is hiervoor niet ingericht.

Deze veranderingen vragen om aanpassing zoals de uitbreiding van onze energie-infrastructuur: de kabels en buizen die onze energie transporteren en opslaan. En het vraagt om slimme oplossingen voor batterijen, het maken van waterstof en innovaties. 

Het expertteam is aangesteld door Minister Rob Jetten (Klimaat) met als opdracht te schetsen hoe het klimaatneutrale energiesysteem van Nederland er in 2050 uit moet zien. De minister zal deze schets gebruiken om te komen tot een Nationaal Plan Energiesysteem 2050. Dit plan beschrijft hoe Nederland een energiesysteem ontwikkelt dat past bij een klimaatneutrale samenleving.

In het Nationaal Plan Energiesysteem staat een langetermijnvisie op het energiesysteem in 2050. En hoe we daar komen. Dit plan wordt iedere 5 jaar aangepast, zodat er ingespeeld kan worden op innovaties en maatschappelijke ontwikkelingen.

Het expertteam energiesysteem 2050 is ingesteld op 22 april 2022 voor de duur van een jaar. Na 22 april 2023 is het expertteam niet meer actief. Ook deze website wordt na 22 april 2023 niet meer actief beheerd. Leden van het expertteam zijn na 22 april op persoonlijke titel te benaderen.

Meer informatie over het energiesysteem kun je ook vinden op www.rvo.nl/onderwerpen/energiesysteem