Welke overheidsinstrumenten – zoals subsidies, belastingmaatregelen en regels – zijn nodig om zo snel mogelijk tot een klimaatneutraal energiesysteem te komen? Daarover ging het rondetafelgesprek met afgevaardigden van universiteiten, ministeries en netbeheerders. Expertteamleden Bernard ter Haar en Gulbahar Tezel verzamelden als voorzitters de volgende inzichten bij de tafeldeelnemers:

• Meer helderheid 
  Voor een klimaatneutraal energiesysteem is er meer nodig dan alleen de vervanging van fossiele voor hernieuwbare energiebronnen. Zo is het ook noodzakelijk dat de wet- en regelgeving duidelijk is. Op dit moment zijn relevante overheidsinstrumenten ondergebracht bij verschillende ministeries en bestuurslagen. Soms ligt de uitvoering zelfs bij de markt. De rolverdeling (wie is precies verantwoordelijk voor welk instrument?) is door die complexiteit lang niet altijd helder, terwijl een goede energietransitie deze helderheid wel vereist. Ook moet duidelijk zijn welke instrumenten er allemaal zíjn (hoe ziet het systeem als geheel eruit?). Een vereenvoudiging van wet- en regelgeving zou kunnen helpen om die helderheid en dit overzicht te verkrijgen. Dat zou de slagkracht van de overheid kunnen vergroten.  

• Gevarieerd instrumentarium 
  De verzameling instrumenten moet in elk geval dynamisch zijn en veel verschillende mogelijkheden bevatten. Klassieke mogelijkheden, zoals het ‘beprijzen’ van vervuilende activiteiten, waaronder uitstoot van CO2, maar ook nieuwe, zoals het rantsoeneren van bijvoorbeeld grootverbruik. Daarnaast vinden de rondetafeldeelnemers het belangrijk dat er een instrument komt dat de risico’s afdekt van investeringen in technieken en infrastructuur. Daarbij moet wel duidelijk zijn wat de risico’s zijn en voor wie. Ook moet helder zijn waarom een bepaald instrument gekozen wordt en een ander niet. Elke keuze heeft voor- en nadelen. Er zullen steevast afwegingen nodig zijn en vaak ook compromissen.  

Het Expertteam Energiesysteem neemt de input uit dit en de andere rondetafelgesprekken mee in zijn schets van het toekomstige energiesysteem. De minister van Klimaat en Energie gebruikt deze schets vervolgens voor het plan dat hij volgend jaar presenteert aan de Tweede Kamer. 

Bekijk ook de hoogtepunten uit de andere rondetafelgesprekken; over de toekomst van de energie-infrastructuur, de Nederlandse economie, de internationale omgeving en ontwikkelingen en de rol van de burger in de energietransitie.