Het expertteam is aangesteld door Minister Rob Jetten (Klimaat) met als opdracht te schetsen hoe het klimaatneutrale energiesysteem van Nederland er in 2050 uit moet zien. De minister zal deze schets gebruiken om te komen tot een Nationaal Plan Energiesysteem 2050.

Een gebouw heeft een energiesysteem, een wijk heeft een energiesysteem en ook landen hebben - met elkaar verbonden - energiesystemen. Vraag, aanbod, transport en opslag van verschillende energievormen zijn op verschillende manieren met elkaar verbonden. Om klimaatneutraal te zijn, moeten die systemen efficiënter worden (energiebesparing) en overgaan op hernieuwbare (duurzame) energievormen. Zoals wind, zon, warmte uit de omgeving en biomassa. 

Er moet rekening gehouden worden met de verknoping van het energiesysteem met de inrichting van de maatschappij, de economie en de geopolitieke verhoudingen. Daarom kent het team een brede samenstelling waarin systeemtechnische, economische, bestuurs- en transitiekundige, en sociaalwetenschappelijke kennis vertegenwoordigd is. 

Nederland heeft als doel in 2050 klimaatneutraal te zijn. De minister voor Klimaat en Energie heeft het Expertteam Energiesysteem 2050 de opdracht gegeven in kaart te brengen welke transities daarvoor nodig zijn in het energiesysteem. Het expertteam stelt hiervoor een Outlook op.

Voor de outlook onderzoekt het expertteam welke mogelijkheden er zijn om het energiesysteem klimaatneutraal te maken.  Daarbij kijkt ze ook naar de keuzes die daar nu al voor gemaakt moeten worden, wat er nodig is in de transitiefase voor de realisatie van dit duurzame energiesysteem en hoe de samenleving hierbij betrokken moet en/of kan worden.

Nederland zit namelijk middenin de energietransitie (de overgang van fossiele brandstoffen naar duurzaam opgewekte energie). Woningen, bedrijven en voertuigen verduurzamen. Gas- en kolengebruik neemt af. Opwekken van energie uit wind, zon en biologische reststoffen neemt toe. Hierdoor verandert er veel en snel in ons energiesysteem. Ons huidige energiesysteem is hiervoor niet ingericht.

Deze veranderingen vragen om aanpassing zoals de uitbreiding van onze energie-infrastructuur: de kabels en buizen die onze energie transporteren en opslaan. En het vraagt om slimme oplossingen voor batterijen, het maken van waterstof en innovaties. 

Er gebeurt al heel veel. Van emissiereductieplannen tot en met verschillende energieplannen:

• Wind op zee (inclusief extra opgave)
• Nationale Laadinfrastructuur (NAL)
• Cluster Energie Strategieën (CES)
• Regionale Energie Strategieën (RES)
• Transitievisie Warmte (TVW)
• Plannen voor de infrastructuurontwikkeling van de netbeheerders 
• Meerjarenprogramma Infrastructuur Energie en Klimaat (MIEK)